Dieta wątrobowa – co jeść? Przykładowy jadłospis

Dieta wątrobowa – co można jeść?

Dieta pełni kluczową rolę w stymulowaniu wątroby do właściwej pracy. Stosowanie suplementów diety nie przyniesie pożądanych rezultatów, jeśli codzienne żywienie nie będzie wspomagać procesu regeneracji wątroby. Problemy mogą pojawić na skutek niewłaściwego trybu życia, używania leków czy predyspozycji genetycznych.

Dlaczego tak ważne jest skomponowanie odpowiedniej diety przy wątrobie, która nie pracuje prawidłowo? Wątroba to jeden z większych organów ludzkiego ciała, który pełni szereg istotnych funkcji.

Do najważniejszych zadań tego narządu należą:

• detoksykacja, która polega na neutralizowaniu toksyn, metabolizmie leków, magazynowaniu substancji szkodliwych i toksycznych. Ważnym elementem jest także produkcja żółci, która bierze udział w trawieniu i wchłanianiu tłuszczy w organizmie,
• magazynowanie, które polega na procesie przekształcania węglowodanów w glukozę i tłuszcze oraz magazynowania ich w postaci cukru zapasowego. W wątrobie przechowywane są także witaminy i pierwiastki, zapewniające prawidłową pracę całego organizmu,
• filtracja, która polega na przetwarzaniu zużytych krwinek oraz syntezie mocznika,
• wspomaganie odporności organizmu poprzez pełnienie funkcji neutralizacyjnej w stosunku do drobnoustrojów.

Osłabiona wątroba zaburza pracę każdego organizmu. Dieta wątrobowa jest stosowana nie tylko w ramach wspierania jej prawidłowego działania ale i także w ramach profilaktyki. W zapewnieniu prawidłowej pracy i funkcji ważne jest nie tylko co jeść na wątrobę by ją wesprzeć, ale także jakimi zasadami kierować się w codziennym żywieniu.

Do podstawowych założeń diety wątrobowej należą:

• jedzenie posiłków lekkostrawnych, regularnie co 2-3 godziny,
• spożywanie świeżych posiłków,
• unikanie ostrych przypraw i nadmiaru soli,
• picie średnio 1,5 litra płynów dziennie,
• przygotowywanie posiłków gotowanych, a unikanie smażonych potraw,
• uzupełnienie diety (po konsultacji z lekarzem) w witaminy B2, C i E, które minimalizują odkładanie lipidów w wątrobie i
• ułatwiają jej oczyszczanie,
• unikanie zbyt obfitych posiłków.

Wątroba potrzebuje produktów, które jej nie obciążą i nie będą długo trawione.

Co można jeść na diecie wątrobowej? Oto lista zalecanych produktów:

• chleb, pieczywo – pszenne, chrupkie, razowe, Graham, kukurydziane, dobrze wypieczony chleb mieszany,
• owoce – najlepiej przygotowywać kompoty owocowe, które są dobrze przyswajane przez wątrobę. Dodatkowo można jeść jabłka (ale tylko obrane ze skórki), banany, mandarynki, pomarańcze, morele, brzoskwinie, maliny, truskawki,
• warzywa – ogórki i pomidory bez skórki, buraki, seler, sałata, cukinia, młoda marchew, rzodkiew, szpinak, młoda fasolka szparagowa,
• produkty zbożowe – mąka ziemniaczana, płatki owsiane i pszenne, drobne makarony, płatki kukurydziane, drobne kasze (takie jak kasza manna czy jaglana),
• mięso – z indyka i kurczaka, obranych ze skóry, cielęcina, jagnięcina, królik, dziczyzna,
• ryby – dorsz, flądra, sandacz, mintaj, halibut, morszczuk, szczupak, sola,
• wędliny – chuda szynka, zimna pieczeń, wędliny drobiowe,
• zupy – chudy rosół, zupy o małej zawartości tłuszczu, najlepiej na wywarach warzywnych, kleiki, krupniki, barszcz czerwony, przetarte zupy owocowe, ziemniaczane, zupy mleczne (na chudym mleku),
• ziemniaki – gotowane solone, w mundurkach, puree, tłuczone lub kluski ziemniaczane,
• mleko i produkty mleczne – chude mleko, naturalne jogurty, chudy twaróg i ser do 3% tłuszczu, kwaśna śmietana 10%, kefir,
• tłuszcze – oliwa z oliwek, margaryny roślinne, olej rzepakowy, kukurydziany, sojowy, z kiełków pszenicy,
• przyprawy – cynamon, majeranek, koperek, rzeżucha, oregano, wanilia, goździki, liście bobkowe, ziele angielskie, gałka muszkatołowa,
• potrawy z jaj – jajka na miękko, luźne jajecznice, omlety z piany. Można także wykorzystywać jajka do zagęszczania zup,
• napoje – herbaty czarne, ziołowe i owocowe, kawa zbożowa lub słaba kawa ziarnista, wody mineralne niegazowane, koktajle z odtłuszczonego mleka,
• cukier i słodycze – cukier tradycyjny, cukier gronowy, fruktoza, miód pszczeli, dżemy bez pestek, kompoty, galaretki,
• sosy – łagodne, o delikatnym smaku, takie jak sos koperkowy, jarzynowy, pomidorowy czy cytrynowy.

Dieta wątrobowa eliminuje spożywanie produktów ciężkostrawnych, ostro przyprawionych, smażonych, z dużą ilością tłuszczu. Posiłki należy spożywać w spokoju, bez pośpiechu, zapewniając lepsze trawienie i przyswajanie wartości odżywczych pokarmów.

Dieta wątrobowa – przepisy

Przepisy na dietę wątrobową mają za zadanie urozmaicać posiłki osób, które dbają o wątrobę. Taka dieta nie musi być nudna, można ją wzbogacać na wiele sposobów, stosując produkty dozwolone w diecie dla wątroby, zapewniając jednocześnie właściwości prozdrowotne i walory smakowe.

Oto kilka przykładowych przepisów na dania w diecie wątrobowej:

1. Śniadania
   • płatki kukurydziane, polane chudym mlekiem ze startą gruszką lub jabłkiem, posypane cynamonem,
   • wiejski chudy ser biały, zmieszany z lekkim jogurtem lub kefirem, pokrojone w kostkę pomidory bez skórki, rzodkiewka, bułka Graham,
   • pasty serowo-jajeczne (połączenie 100 g chudego twarogu z lekko ugotowanym jajkiem, 2-3 łyżeczkami jogurtu naturalnego, odrobiną soli i koperkiem) na kanapki z pieczywa pszennego lub kukurydzianego,
   • bułka pszenna z chudą wędliną, sałatą i pomidorem bez skórki,
   • placki jaglane – 200 g kaszy jaglanej, ugotowanej w lekko osolonej wodzie należy połączyć z 3 łyżkami mąki kukurydzianej i roztrzepanym jajkiem. Do smaku przyprawić solą i szczyptą cukru. Z tak przygotowanej masy formować małe placuszki i smażyć na maśle roślinnym lub upiec w piekarniku,
   • naturalny jogurt lub kefir, połączony z kiełkami, owocami typu maliny czy truskawki (mogą być mrożone) lub banany, z odrobiną miodu do smaku.
2. Obiady
   • zupa krem z pomidorów i ryżu. Pomidory sparzyć i obrać ze skórki, podsmażyć delikatnie na oliwie z oliwek i dodać do lekkiego wywaru z warzyw. Gotować do 15 minut, doprawić lekko solą i przyprawami (liście bobkowe lub ziele angielskie). Całość zmiksować i dodać ugotowany na sypko ryż.
   • zupa z zielonej młodej fasolki. Do wywaru z ugotowanego wcześniej indyka lub chudego kurczaka dodać łyżeczkę startej marchewki, odrobinę cukru i soli. Gotować na wolnym ogniu do 15 minut. Na koniec dodać ugotowaną fasolkę i zabielić odrobiną lekkiego jogurtu,
   • gotowany indyk z puree ziemniaczanym, posypanym koperkiem, surówka z 2 starych jabłek, 3 marchewek, 2 łyżeczek jogurtu, odrobiny cukru i soli,
   • 500 g pokrojonego fileta z kurczaka, doprawionego imbirem i solą dusić pod przykryciem ze szklanką bulionu drobiowego i połową szklanki soku z brzoskwiń. Przed końcem procesu duszenia dodać drobno pokrojone brzoskwinie i posypać pietruszką. Mięso można podać z ugotowanym ryżem,
   • kluski z ziemniaków, twarogu i szpinaku. Ugotować 40 dag ziemniaków w mundurkach (wcześniej dokładnie umytych) i obrać po wystygnięciu. Ugotować również 40 dag szpinaku i następnie go odcedzić. Zmielić w maszynce ziemniaki, szpinak, dodając 20 dag chudego białego sera. Ubić pianę z 2 białek, połączyć z ziemniakami, szpinakiem i twarogiem, dodać łyżkę mąki i 2 łyżki kaszy manny. Tak przygotowane ciasto delikatnie kłaść na gotującą osoloną wodę. Tego typu kluski kładzione można podawać z mięsem,
   • ryba, która jest nieodłącznym elementem diety lekkostrawnej wątrobowej. Chudą rybę (dorsz lub mintaj) można ugotować na parze lub upiec w piekarniku. W wersji pieczonej przed włożeniem do piekarnika obtoczyć rybę w grubej warstwie koperku, skropić sokiem z cytryny, doprawić przyprawami i piec w folii aluminiowej przez 25 minut w piekarniku w temperaturze 190°. Aby urozmaicać dania rybne można wykorzystywać plasterki pomarańczy do zapiekania z rybą, posypaną wcześniej miętą,
3. Desery
   • kisiel z truskawek. Owoce dokładnie umyć i pokroić, zalać wodą, dodać do smaku cukier (lub miód). Przygotować zawiesinę z mąki ziemniaczanej – w połowie szklanki wody rozprowadzić łyżkę mąki. Wlać do przygotowanej wcześniej wody z owocami i gotować na wolnym ogniu, mieszając. Gorący kisiel wlewać do salaterek,
   • gruszki zapiekane z twarogiem i cynamonem. W obrane, przekrojone na pół i wydrążone gruszki włożyć chudy twarożek wymieszany z cynamonem. Można do smaku dodać goździki. Tak przygotowane gruszki należy owinąć w folie aluminiową i piec w piekarniku przez 10 minut w temperaturze 160°,
4. Kolacja
   • sałatka z sałatą i indykiem. Wymieszać w misce podrobioną sałatę, obrane ze skóry i pokrojone pomidory, ogórki. Mięso z indyka można ugotować lub upiec. Pokrojone połączyć z przygotowanymi warzywami. Osobno przygotować sos – jogurt naturalny zmieszany z ulubionymi, dozwolonymi przyprawami. Całość połączyć i doprawić do smaku,
   • pszenna tortilla ze szpinakiem, pomidorami i cukinią. Podgrzaną na patelni tortillę posmarować jogurtem naturalnym, położyć pokrojone pomidory, usmażoną cukinię i ugotowany szpinak. Całość zwinąć w rulon.

10% TANIEJ Z KODEM RABATOWYM: RABAT10

Zdrowa Wątroba*

OSTROPEST PLAMISTY

wspiera utrzymanie sprawnej i zdrowej wątroby
wspiera funkcje detoksyfikacyjne wątroby

79,00 zł — or 79,00 zł Original price was: 79,00 zł.63,20 złCurrent price is: 63,20 zł. / miesięcznie

Poznaj produkt

10% TANIEJ Z KODEM RABATOWYM: RABAT10

Kompleksowe wsparcie organizmu – Prawidłowe trawienie* i Metabolizm cukrów, Zdrowa wątroba

*KARCZOCH, *MORWA BIAŁA, *OSTROPEST PLAMISTY

wspiera układ trawienny
dba o prawidłowy poziom cukru we krwi
wspiera utrzymanie sprawnej i zdrowej wątroby

237,00 zł Original price was: 237,00 zł.184,66 złCurrent price is: 184,66 zł.

Najniższa cena w ciągu 30 dni: 0,00 zł.

Poznaj produkt

Zalecenia diety wątrobowej, przepisy na dania i odpowiednie przygotowanie posiłków to konieczne elementy jadłospisu, którego zadaniem jest wsparcie pracy tego narządu.

Jadłospis przy diecie wątrobowej

Jadłospis diety wątrobowej nie musi oznaczać nudy na talerzu i brak walorów smakowych. Wręcz przeciwnie – można tak skomponować całodzienne posiłki, aby były zdrowe, smaczne i sprawiały przyjemność jedzącemu.

10% TANIEJ Z KODEM RABATOWYM: RABAT10

Kompleksowe wsparcie organizmu – Prawidłowe trawienie* i Metabolizm cukrów, Zdrowa wątroba

*KARCZOCH, *MORWA BIAŁA, *OSTROPEST PLAMISTY

wspiera układ trawienny
dba o prawidłowy poziom cukru we krwi
wspiera utrzymanie sprawnej i zdrowej wątroby

237,00 zł Original price was: 237,00 zł.184,66 złCurrent price is: 184,66 zł.

Najniższa cena w ciągu 30 dni: 0,00 zł.

Poznaj produkt

Oto przykładowy jadłospis przy diecie wątrobowej:

• Śniadanie – omlet z białek na słodko
  Produkty to 2 białka, 2 łyżki pszennej mąki, 3 łyżki chudego mleka, 1 łyżka masła roślinnego. Roztrzepać mąkę z mlekiem, ubić białka na sztywną masę. Połączyć obie masy, lekko posolić i smażyć na rozgrzanym maśle, po 4-5 minut po każdej ze stron. Na tak przygotowany omlet położyć pokrojone owoce (dozwolone przy diecie wątrobowej), ewentualnie lekko polać miodem,
• Drugie śniadanie
  Kromka pieczywa pszennego lub razowego, chuda wędlina, pomidor bez skóry,
• Obiad
  Zupa krem z cukinii. Składniki to 6 cukinii, 1 ziemniak, łyżka oliwy z oliwek, bulion warzywny, sól. Cukinię i ziemniaka umyć, pokroić, ugotować w bulionie warzywnym, po wystygnięciu zmiksować, przyprawić solą i skropić oliwą. Na drugie danie cielęcina duszona z marchewką, kasza jaglana, buraczki i kompot z jabłek,
• Podwieczorek
  Koktajl owocowy z chudym mlekiem, biszkopty,
• Kolacja
  Sałatka z pokrojonych pomidorów obranych ze skóry, sałaty lodowej, z koperkiem i odrobiną oliwy z oliwek, dodatkowo pieczywo chrupkie.

Jakie owoce można jeść w diecie wątrobowej?

Owoce w diecie wątrobowej stanowią ważny element, dostarczają bowiem potrzebnych witamin, dlatego nie powinno się ograniczać ich spożycia. Ten rodzaj diety stawia głównie na zjadanie owoców bogatych w witaminy A i C. Surowe owoce są raczej ciężkostrawne. Zawsze trzeba je obierać ze skórki, zmiksować, ścierać lub drobno pokroić. Takie zabiegi ułatwiają enzymom trawiennym obróbkę składników odżywczych. Warto także przygotowywać potrawy z gotowanych lub pieczonych owoców oraz pić przyswajalne kompoty owocowe.

Jakie owoce obejmuje dieta wątrobowa? Są to m.in.:

• jabłka i gruszki obrane ze skóry,
• banany,
• pomarańcze,
• mandarynki,
• maliny,
• jeżyny,
• truskawki,
• morele,
• brzoskwinie,
• kiwi.

Do produktów niezalecanych należą: śliwki, agrest, porzeczki, awokado i wszystkie niedojrzałe owoce. To owoce ciężkostrawne, dlatego trzeba je wykluczać z codziennej diety. Dość kłopotliwe w trawieniu są także owoce niedojrzałe.

Warzywa w diecie wątrobowej

W diecie wątrobowej warzywa powinny być stałym elementem posiłków. Najlepiej spożywać je w formie gotowanej, rozdrobnionej czy w postaci puree, aby poprawiać przyswajalność zjadanych warzyw. Polecane produkty to: marchew (młoda), szpinak, buraki, młoda fasolka szparagowa, kabaczki, ogórki, pomidory bez skórki, seler, cukinia, cykoria, pietruszka, sałata zielona i lodowa, rzodkiewka, koper włoski. Najlepiej wybierać dojrzałe warzywa.
Ograniczone spożycie tłuszczu przy stosowaniu diety wątrobowej powoduje mniejsze spożycie witaminy A. Witamina ta wchłania się tylko w obecności tłuszczów. Wskazane jest zatem włączenie do jadłospisu warzyw zawierających beta-karoten. Do takich należą między innymi szpinak i marchewka.

Niezalecane warzywa w diecie wątrobowej to:

• cebula,
• kapusta (czerwona, biała, włoska),
• groch,
• soja,
• fasola,
• czosnek,
• por,
• kalarepa.

Z codziennego jadłospisu należy wykluczyć pokarmy ciężkostrawne, a do takich należy wspomniany czosnek i cebula.

Kawa a wątroba

Czy kawa szkodzi na wątrobę? Kawa zawiera diterpeny, czyli związki rozpuszczalne w tłuszczach. Zalicza się do nich kafestol i kaweol, które wykazują korzystne działanie dla samej wątroby, polegające na pobudzaniu enzymów wątrobowych do pracy. W końcowym efekcie doprowadza to do wzmocnienia właściwości detoksykacyjnych wątroby. Umiarkowane spożycie kawy pozytywnie wpływa na funkcje wątroby, zmniejszając akumulacje tłuszczu i kolagenu, ograniczając tym samym stłuszczenie i włóknienie tego narządu.

Sama kawa (czarna), szczególnie niezbyt mocna, przyrządzana w ekspresie przelewowym lub ciśnieniowym jest dopuszczalna w diecie wątrobowej. Pobudza układ trawienny do pracy i wytwarzanie żółci w wątrobie. Czy kawa z mlekiem szkodzi na wątrobę? Wszelkie dodatki do kawy, jak mleko, cukier czy śmietanka nie są obojętne dla tego organu, a zatem kawa z mlekiem nie jest polecana. Jeśli pić kawę to raczej podawaną samodzielnie, w czystej postaci.

Autor: Jolanta Woźniak

Konsultacja merytoryczna: lekarz gastrolog Ewa Walecka-Kapica

Powiązane artykuły:

ABC diety wegetariańskiej – zasady, zalety, jadłospis >>
Gdzie jest wątroba, po której stronie? Budowa i funkcje >>
Regeneracja wątroby – jak szybko i co jest dobre? Czas i dieta >>