Układ immunologiczny (odpornościowy) – jak wspierać? Zioła i dieta

Co to jest układ immunologiczny?

Układ immunologiczny to układ narządów, które umożliwiają organizmowi obronę przed różnymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia.

Narządy te dzielą się na:

• centralne (szpik kostny, grasica),
• obwodowe (węzły chłonne, tkanka limfatyczna błon śluzowych i skóry, śledziona).

Jak działa układ odpornościowy? Jego praca polega przede wszystkim na identyfikowaniu i likwidowaniu czynników chorobotwórczych, czyli patogenów i komórek nowotworowych.

System immunologiczny cechuje swego rodzaju „inteligencja”, czyli umiejętność uczenia się i zapamiętywania. Jest to konieczne, by mógł rozróżniać komórki własne organizmu od wrogich dla niego komórek obcych, które dzięki procesowi ewolucji również zmieniają się i przystosowują, utrudniając układowi ich rozpoznawanie.

Najważniejszymi elementami układu odpornościowego są:

• szpik kostny – centralny narząd limfatyczny – miękka tkanka znajdująca się we wnętrzu kości, jest miejscem produkcji między innymi limfocytów
• grasica – centralny narząd układu, zlokalizowany w klatce piersiowej, miejsce dojrzewania limfocytów
• śledziona – największy narząd limfatyczny w organizmie człowieka, odpowiedzialny za wytwarzanie przeciwciał przez limfocyty,
• węzły chłonne – to tu limfocyty kontaktują się z obcymi komórkami (antygenami) i ,,uczą” się jak na nie reagować
• limfocyty – komórki krwi produkowane w szpiku kostnym, odpowiedzialne za reakcję odpornościową i wytwarzanie przeciwciał.

Komórki układu odpornościowego po kontakcie z antygenami mają zdolność ich zapamiętywania, dzięki czemu szybciej reagują przy kolejnym zetknięciu się z nim. Ma to znaczenie w przypadku mechanizmów odporności nabytej – powstałej na skutek przechorowania lub podania szczepionki, czyli kontaktu z antygenem.

Jak wspierać układ immunologiczny u dorosłych?

O układ immunologiczny człowieka dorosłego warto jednak dbać każdego dnia, ponieważ narażony jest on na kontakt z czynnikami, które go osłabiają:

• stres – szczególnie przewlekły stan napięcia emocjonalnego związany np. z wykonywaną pracą, tempem życia, nadmiarem obowiązków itp.,
• warunki atmosferyczne – nagłe zmiany temperatur, długotrwałe przebywanie w zbyt wysokich temperaturach itd.,
• zmęczenie – wynikające np. z niewyspania.

Jak wspierać układu immunologiczny?

• Wypoczywać, wysypiać się i zrelaksować. Regularny odpoczynek niezbędny jest, by układ działał prawidłowo. Należy dbać o to, by każdego dnia organizm mógł się odprężyć i właściwie zregenerować. Nie można zapomnieć o tzw. higienie snu polegającej na przesypianiu minimum sześciu godzin w ciągu doby (warto również – jeśli to możliwe – ucinać sobie krótką drzemkę każdego dnia) i osiąganiu tzw. fazy snu głębokiego, w której odpoczynek jest najbardziej efektywny.
• Dbać o aktywność fizyczną. Najlepiej poświęcić na nią minimum pół godziny codziennie, lub – jeśli to niemożliwe – wykonywać dłuższe treningi kilka razy w tygodniu. Aktywność fizyczna pozwala na psychiczne odprężenie oraz wspomaga dotlenienie wszystkich elementów organizmu (w tym elementów układu odpornościowego), co konieczne jest dla ich prawidłowego funkcjonowania.
• Hartować organizm, przyzwyczajać go do niskich bądź zmiennych temperatur. Metodami na hartowanie mogą być: morsowanie, kąpiel w naprzemiennie ciepłej i chłodnej wodzie, niska temperatura w sypialni (maksymalnie 18 st. C) itp.
• Suplementować witaminy i minerały. Systematyczne dostarczanie organizmowi odpowiednich mikroelementów wspiera odporność.
• Stosować właściwą dietę i niektóre zioła. Cenne dla układu immunologicznego mikroelementy nie muszą być suplementowane, jeśli codzienna dieta jest odpowiednio zbilansowana. Na co dzień układ odpornościowy można wspierać, dostarczając mu niektórych substancji z pożywienia.

Dieta wspierająca układ immunologiczny

Aby dostarczać organizmowi wszelkich substancji potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, konieczne jest utrzymanie zbilansowanej, zdrowej i zróżnicowanej diety.

Narządy immunologiczne potrzebują przede wszystkim:

• tłuszczów – szczególnie nienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych roślinach oleistych i rybach,
• witamin – przede wszystkim witaminy A, B, C i D – witamina C powszechnie stosowana jest na wspomaganie odporności, szczególnie w okresie jesienno-zimowym; organizm posiada zdolność magazynowania witaminy C, dlatego latem warto spożywać bogate w nią produkty, takie jak czarna porzeczka, czerwona papryka, natka pietruszki, mandarynki, cytryna; źródłami witaminy D są oleje roślinne, żółtka jaj, pełne mleko, tłuszcz ryb, warto zwiększyć ich spożycie zimą, kiedy jest mało słońca i witamina D nie jest produkowana w skórze pod wpływem jego promieniami; witaminę B zawierają natomiast orzechy, pestki czy fasola,
• minerałów – szczególnie żelaza, cynku, miedzi – żelazo zawarte jest m.in. w mięsie (w największych ilościach w wątrobie wołowej, wieprzowej oraz drobiowej), żółtkach jaj czy kakao, natomiast cynk i miedź znaleźć można w rybach i owocach morza, roślinach strączkowych, jajach, pestkach dyni, soi,
• błonnika – zwanego też włóknem pokarmowy, zawartego głównie w roślinach zbożowych, niektórych warzywach i owocach, orzechach, brązowym ryżu; dzięki skutecznemu wspomaganiu trawienia błonnik zapobiega występowaniu wielu chorób.

Zioła wspierające układ immunologiczny

Oprócz zróżnicowanej diety bogatej w dobroczynne substancje, warto stosować wyciągi z niektórych roślin i ziół, by w naturalny sposób wesprzeć odporność i pracę układu immunologicznego.

Należą do nich m.in.:

• żeń-szeń syberyjski – znana roślina o właściwościach adaptogennych, wspomaga odporność organizmu na stres oraz napięcie nerwowe i emocjonalne, wspiera także inne funkcje obronne organizmu, podnosi poziom życiowej energii, polepsza samopoczucie, wspomaga koncentrację i zdolność zapamiętywania, wspiera regenerację w momentach zmęczenia i osłabienia, jest naturalnym antyoksydantem, wspiera krążenie krwi, a tym samym – dotlenienie mózgu,
• jeżówka (łac. echinacea) – wspomaga prawidłowe funkcjonowanie systemu odpornościowego organizmu, wspomaga organizm w profilaktyce w obrębie górnych dróg oddechowych,
• czosnek – wspomaga naturalną odporność organizmu, wspiera układ immunologiczny w obronie przed drobnoustrojami i szkodliwymi mikroorganizmami (bakterie, grzyby), skuteczny jest w postaci surowej, jednak nie każdy toleruje jego zapach i smak; w aptekach dostępne są więc wyciągi z czosnku w formie kapsułek, pozbawionych walorów smakowych,
• aloes – stymuluje mechanizmy obronne organizmu, również te chroniące przed wpływem wolnych rodników (właściwości antyoksydacyjne), pomaga zachować prawidłową kondycję skóry.

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula

Konsultacja merytoryczna: lekarz Marta Falcman-Sobczak

Polecane dla Ciebie artykuły

Kwiat głogu – właściwości, działanie i zastosowanie. Na co?

Kwiat głogu to naturalny sposób na wspieranie prawidłowej pracy serca oraz całego układu krążenia. Jak działa głóg i na czym polegają jego właściwości?

Więcej

Kurkuma w tabletkach – działanie, zastosowanie. Na co pomaga?

Kurkuma to wywodząca się z Indii przyprawa, nazywana także złotą przyprawą życia. Ceniona jest od wieków w medycynie i farmacji – dziś dostępna również w postaci tabletek i kapsułek. Dlaczego warto stosować kurkumę?

Więcej

Dieta wątrobowa – co jeść? Przykładowy jadłospis

Dieta wątrobowa to jeden z głównych elementów wspierania pracy wątroby. Znajomość podstawowych zasad żywienia ułatwia jej prawidłowe działanie. Wątroba pełni w organizmie szereg istotnych funkcji, dlatego też tak istotna jest dbałość o ten organ w zakresie diety.

Więcej

Drogi moczowe – u mężczyzn. Czym są i co stosować?

Drogi moczowe u mężczyzn mają inną budowę niż u kobiet. Sprawdź, jak jest zbudowany męski układ moczowy, jakie pełni funkcje oraz co można stosować, aby wspierać jego pracę.

Więcej

Najczęściej wybierane produkty Herbaya

Prawidłowe trawienie*

*Karczoch

60 kapsułek pochodzenia roślinnego

Wspomaga prawidłową pracę układu pokarmowego

Wspiera prawidłową pracę wątroby

79,00 zł

Poznaj produkt

WKRÓTCE DOSTĘPNY

Prawidłowa odporność*

*Echinacea

60 kapsułek pochodzenia roślinnego

Wspiera funkcje obronne organizmu

Przynosi ulgę w dyskomforcie gardła i krtani

79,00 zł

Poznaj produkt

Naturalna ochrona*

*Czosnek

60 kapsułek pochodzenia roślinnego

Wspiera system immunologiczny organizmu

Wspomaga naturalną odporność organizmu

79,00 zł

Poznaj produkt